Archiefonderzoek in opdracht van een particulier? Dat is een van de cadeautjes voor een zelfstandig historicus. Meestal gaat de vraag over familie en herkomst, maar soms wil iemand gewoon meer weten over een historisch onderwerp. Vlak voor Dodenherdenking 2018 vindt Wim de Natris een document met details over een gesneuvelde Nederlandse militair in Korea.

Twee weken geleden kreeg ik een opdracht doorgemaild via een collega-historicus die geen tijd had. Een gelukje moet je hebben. Een opdrachtgever in London, Anthony Bard, was op zoek naar iemand die kon helpen met zijn onderzoek naar de verschillende nationale detachementen die onder leiding van de Verenigde Staten werden ingezet in het kader van de eerste VN-missie in Korea. De Koreaanse Oorlog woedde van 1950 tot 1953, toen een wapenstilstand werd getekend tussen Noord-Korea en bondgenoot China aan de ene en Zuid-Korea, de VS en bondgenoten aan de andere kant. Het aantal slachtoffers was enorm. De schattingen lopen uiteen. Wikipedia noemt een totaal aantal gesneuvelden aan beide zijden van tussen 500.000 en 900.000 militairen, waarvan zo’n 110.000 aan de zijde van de VN, en daarnaast naar schatting nog eens 2 miljoen Koreaanse burgers.

Een vrede is nadien nooit gesloten. Het staakt-het-vuren viert dit jaar zijn 55ste verjaardag. Beide Korea’s verkeren officieel nog steeds in staat van oorlog. Hoewel? Soms wordt je geholpen door de actualiteit. Vrijdag 27 april 2018 hadden de Noord- en Zuid-Koreaanse leiders Kim Jong-un en Moon Jae-in aan de gedemilitariseerde oorlog die het land in tweeën deelt een bij voorbaat al historisch genoemde ontmoeting. We zullen zien waar het toe leidt. In Azië lijkt alles het van de lange adem te moeten hebben.

Anthony Bard is in zekere op zoek naar een aspect van de honderdduizenden persoonlijke geschiedenissen uit de Koreaanse Oorlog. Hij onderzoekt de wijze waarop de post van en naar de verschillende nationale detachementen was georganiseerd en functioneerde. Tijdens een aantal belsessies wordt al snel duidelijk dat daarover weinig bekend laat staan te vinden is. De lijst van landen die een bijdrage leverden aan de VN-missie in Korea is indrukwekkend. Behalve de krijgsmachten van Zuid-Korea en de Verenigde Staten namen het Verenigd Koninkrijk, Canada, Australië, De Filipijnen, Turkije, Nederland, Frankrijk, België, Nieuw-Zeeland, Thailand, Griekenland, Colombia en Zuid-Afrika aan de VN-missie deel. Ik verbaas me over een detachement uit Ethiopië. Hekkesluiter is Luxemburg die de kleinste bijdrage leverde van in totaal 78 personen. Nederland was een middenmoter met in totaal 3.972 vrijwilligers. Ruim 500 van hen gingen twee keer. En 78 daar weer van gingen nog een derde keer.

Verklaring H.J. Quaedflieg (Nationaal Archief)

In feite fungeer ik in Nederland als adviseur en als ogen en oren ter plaatse. Later ga ik misschien nog op zoek naar bronnen in de archieven van het Ministerie van Defensie en de Verbindingsdienst, waar de persoonlijke post onder lijkt te vallen, maar in eerst instantie startte ik in het archief van de eenheid zelf: archiefnummer 2.13.56 van het Nationaal Archief, het archief van het Nederlandse Detachement Verenigde Naties (NDVN) in Korea, 1950-1954. Ik werkte een selectie inventarisnummers door die Mister Bard heeft aangeleverd. Op zoek naar de paragrafen met summiere informatie over de regeling van ‘particuliere post’ vind ik in het personeelsverslag van de periode 1-10 januari 1952 plots een officiële verklaring over het terugvinden van soldaat Tijs Deegmulder. Die gold sinds 22 december 1951 vermist. In zijn nuchtere zakelijkheid kan oorlog in woorden bijna niet beeldender zijn:

Hierbij verklaart ondergetekende QUAEDFLIEG H.J., Sergeant, Legernummer 181009011, dat hij bij de bestorming van SILVERSTAR HILL, door het 1e peloton van opgemelde Cie [C-Compagnie], op genoemde heuvel heeft gevonden het lichaam van de Sld. T.DEEGMULDER, die sedert 22 December 1951, na een aanval van de A-Compagnie op SILVERSTAR HILL was vermist.

Ondergetekende heeft hierbij gehaald de Wmr. [Wachtmeester] van GRINSVEN en de Sld. v.d.BRINK, die beide de Sld. DEEGMULDER kenden uit het kamp HWACH’ON. Beide herkenden het lichaam als het stoffelijk overschot van genoemde soldaat.

Het lichaam had een bajonetsteek in de rechterzijde, bovendien was de linker-bovenarm verbrijzeld.

Bovendien was het lichaam ontdaan van alle bovenkleding en van schoeisel; het enige kledingstuk, dat het stoffelijk overschot bedekte was een combination.

Het vermoeden bestaat, dat de Sld. T.DEEGMULDER bij het binnengaan van de vijandelijke bunker een bajonetsteek heeft ontvangen, die de dood tengevolge heeft gehad.

De verbrijzeling van de linkerarm kan zijn ontstaan door vijandelijk mortiervuur of dito handgranaten of door eigen artillerievuur.

SAGIMAK, 5 Januari 1952
De Sergt. vnd.

w.g. QUAEDFLIEG H.J.

(…)

Tijs Deegmulder (Oorlogsgravenstichting)

In Korea sneuvelden 116 Nederlandse mannen en nog eens 6 kwamen op een andere manier om het leven, waarvan 1 als Noord-Koreaanse krijgsgevangene. Tot op de dag van vandaag zijn 3 mannen nog steeds vermist. De paragraaf ‘peroneelssterkte’ in het rapport zelf eindigt met een droge constatering: ‘Door bepaalde omstandigheden was het niet mogelijk het stoffelijk overschot mede te voeren, echter bij de eerste voorkomende gelegenheid zal worden getracht zulks alsnog te doen plaats vinden.’ Dat is gelukt. Soldaat Tijs Deegmulder ligt begraven op het ereveld Tanggok, United Nations Memorial Cemetery te Busan, Zuid-Korea.

N.B. Weet u meer over de persoonlijke post van het NDVN van en naar Zuid-Korea in de periode 1950-1954, dan kunt u Anthony Bard helpen met zijn onderzoek. Stuur een bericht via de contactpagina op deze website.

 

Wim de Natris
4 mei 2018

 

Nagekomen bericht:

Als reactie op het plaatsen van gegevens en blogpost op de pagina van Tijs Deegmulder van de Oorlogsgravenstichting mailde Coördinator Archief en Necrologie Johan Teeuwisse mij een droevig stemmende mededeling: ‘Hoewel er door de verklaring bevestiging kwam van het sneuvelen van soldaat Deegmulder is zijn lichaam helaas nooit gevonden of geïdentificeerd. In de jaren negentig van de vorige eeuw is op de Militaire Begraafplaats in Busan een zogenaamde In Memoriam-steen geplaatst. Onder deze steen liggen geen stoffelijke resten.’ Het lichaam van Tijs Deegmulder is dus nooit geborgen. In het document werd dus alleen zijn dood bevestigd. Zijn lichaam bleef vermist.

 

Wim de Natris
22 mei 2018

_____

Openingsfoto: Frank Kanhai (medewerker studiezaal Nationaal Archief)

Bronvermelding geciteerde documenten:

 

Links – gevallenen NDVN:

 

Links