Als het ging om territoriale defensie en civiele verdediging streefde de overheid, zeker tot en met de jaren vijftig, naar het werken met burgervrijwilligers. In 1948 werd een Nationaal Instituut Steun Wettig Gezag opgericht dat fungeerde als overkoepelend orgaan voor de nieuwe vrijwillige reservediensten die werden opgericht. Naast de Nationale Reserve waren dat de Reserve Rijkspolitie, de Reserve Gemeentepolitie en de Reserve Grensbewaking (later Reserve Marechaussee), die in 1953 in de Nationale Reserve opging. Ook werd een Korps Luchtwachtdienst (KLD) met reservistmilitairen opgericht. De koepelorganisatie was echter weinig succesvol bij het werven van vrijwilligers en is uiteindelijk in de loop van 1958 opgeheven. Lees het artikel over de geschiedenis van het NISWG in het blad November Romeo.
De oprichting van het Nationaal Instituut Steun Wettig Gezag was, zo vlak na het einde van de Tweede Wereldoorlog, onderdeel van het overheidsantwoord op de communistische dreiging die al snel zou leiden tot het uitbreken van de Koude Oorlog, die pas met de val van de Berlijnse Muur in 1989 zou eindigen. De Nederlandse regering had te maken met een aanbod van verschillende voormalige weerbaarheids- en verzetsorganisaties die het land graag tegen de Sovjet-Unie onder Stalin – de voormalige communistische bondgenoot – wilde beschermen. In deze door de overheid aangestuurde organisatie kon het spontane maatschappelijk initiatief op een zo politiek neutraal mogelijke manier worden gekanaliseerd.
Er was sprake van continuïteit. Het NISWG was een eigentijds antwoord op een soortgelijke situatie die na afloop van de Eerste Wereldoorlog was ontstaan en tot het begin van de Tweede Wereldoorlog had voortgeduurd. In november 1918 had Nederland te maken gehad met een linkse revolutiedreiging die met een sisser afliep. In 1919 werd als antwoord daarop een Nationale Landstorm Commissie opgericht die onder het motto ‘Steun Wettig Gezag’ vrijwilligers wierf die zich wilden inzetten in het geval van een revolutie. Maar dat was een organisatie in het particuliere domein die formeel wel politiek neutraal was, maar door met name sociaaldemocraten en vanzelfsprekend communisten niet als zodanig werd gezien. Bovendien stond de commissie op afstand van de overheid. De nieuwe organisatie die in 1948 werd opgericht, werd bewust dicht tegen de overheid aan gehouden. Het oude motto werd in de naam overgenomen.
Samen met Majoor Fred Warmer werken Wim de Natris en Wim Maas aan een groot onderzoek en boek over de Vrijwillige Landstorm 1914-1940, waarvan het Korps Nationale Reserve de voortzetting is. Op gezette tijden publiceren zij een artikel met bevindingen in het reservistenblad November Romeo, waarvan Fred Warmer hoofdredacteur is.
Wim de Natris
11 augustus 2021
